Pawilon "Kosmiczny" w Chorzowie będzie uratowany? Obiekt chce wydzierżawić Franta Group

Projekt uchwały, w myśl której Rada Miasta Chorzów będzie decydować o wyrażeniu zgody na dzierżawę tego terenu, znalazł się w porządku obrad LXIX Sesji RM Chorzów zaplanowanej na czwartek 26 października. W projekcie uchwały zaproponowano m.in. "wydzierżawienie na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata, nieruchomości gruntowej zabudowanej, stanowiącej własność Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym Miasta Chorzów, położonej w Chorzowie przy ul. Targowej 7, 7A, 7B". Nieruchomość znajduje się na terenie trzech działek. Jednocześnie, według projektu uchwały dostępnego na stronie Biuletynu Informacji Publicznej, radni będą również głosować o wyrażeniu zgody "na odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia umowy dzierżawy". Potencjalnym inwestorem jest Franta Group, której założycielem jest znany chorzowski architekt, Maciej Franta.

- Jakiś czas temu postanowiliśmy wrócić do korzeni i związać naszą pracownię z powrotem z Chorzowem skąd się wywodzi po kilku latach prowadzenia jej w Katowicach. Szukamy swojego stałego miejsca w przestrzeni miasta Chorzów bo aktualnie lokal wynajmujemy i obserwując niszczejącą zabudowę na terenie Parku Śląskiego wpadliśmy na dość odważny pomysł, że zamiast wynajmować lub budować nowy obiekt możemy przecież wyremontować pawilon, którym nikt się nie interesuje i mógłby się stać ciekawą siedzibą naszej pracowni i jednocześnie udałoby się go uratować przed dalszą dewaluacją. Miasto oraz jego losy są dla naszej pracowni ważne - staramy się angażować jak tylko możemy w ratowanie wartościowych zasobów miasta - tak chociażby z naszej inicjatywy udało się wpisać do rejestru zabytków pawilon restauracji Parkowej. Mielibyśmy pod okiem Park Śląski, w którym staramy się angażować w ochronę jego dziedzictwa, a także w ramach pawilonu chcielibyśmy stworzyć dodatkowe funkcje towarzyszące i społeczne - mówi Maciej Franta.

Jak wyjaśnia dalej Maciej Franta, przestrzeń po OPT wciąż ma duży potencjał i nadal może służyć mieszkankom i mieszkańcom Chorzowa, dlatego zamierza zainwestować właśnie tu.

- Moglibyśmy to zrobić gdzieś indziej, ale uważamy, że warto być może zaangażować się bardziej i robić to dłużej, ale dać dobry przykład do kolejnych zmian - odczarować to miejsce trochę na przekór hasłom o braku pomysłów programowych dla historycznych pawilonów w Parku. Może uda się uratować coś niezwykłego dla miasta, z czego został tylko strzęp i stworzyć nowe ciekawe miejsce na mapie Chorzowa. Mam głębokie przekonanie obserwując coraz gorszy stan techniczny, że jak my się tym nie zajmiemy, to pewnie nikt się nie zajmie bo to mało opłacalny krok, masa wydatków oraz olbrzymi trud techniczny i to wszystko runie za 5 lat i podzieli los innych wyburzonych już pawilonów w Parku - dodaje.

Architekt nie ukrywa, że inwestowanie w tym miejscu jest pod wieloma względami wyzwaniem, ale tłumaczy, że chce się go podjąć także z pobudek osobistych. Projekt ośrodka i większości pawilonów (w tym "kosmicznego" CG) wykonał Jerzy Gottfried, a dziadek architekta, Aleksander Franta współtworzył projekt Doświadczalnego budynku w technologii wypychanych kondygnacji, również działającego na terenie OPT.

- Chcemy pawilon wydzierżawić i zacząć doprowadzać do ładu bo to ostatni świetny obiekt jaki pozostał na terenie OPT. Twórczość Jerzego Gottfrieda jest dla nas bardzo ważna i wpadliśmy na taki pomysł, że skoro nikt nie widzi w nim potencjału i opłacalności to my się możemy spróbować się nim zająć z odpowiednim szacunkiem i wyposażyć w ciekawą i zróżnicowaną funkcję związaną z architekturą. Czy on się zrealizuje to się okaże - mówi Maciej Franta.

Oddanie w dzierżawę tego terenu architektowi stwarza szansę na uratowanie ostatniego zabytku po OPT. Jest również nadzieją, że przynajmniej część tego terenu, którą zamierza wydzierżawić FrantaGroup, będzie pełnić swoje pierwotne funkcje.

- To mógłby być pawilon wielofunkcyjny, również z funkcją naszego biura. Miałby fajną przestrzeń do pracy, organizowania wydarzeń i być może też edukacyjną. Znalazłby się tam ArchiLab, który właśnie z naszych zasobów uruchomiliśmy dla miasta Chorzów, jako kreatywną przestrzeń do planowania miasta - mówi Maciej Franta.

Więcej o szczegółach dotyczących pomysłu na adaptację zabytkowego budynku Pawilon CG, Maciej Franta opowie na czwartkowej sesji Rady Miasta Chorzów.

Wydzierżawienie tego terenu przez Franta Group pozytywnie ocenia Łukasz Konarzewski, Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków, którego ochronie podlega zabytkowy Pawilon CG.

- To wyjątkowy obiekt i spędzało mi to sen z powiek, że nie był zaopiekowany przez tyle czasu. My oczywiście tam interweniowaliśmy, robiliśmy kontrole i rekontrole wobec miasta Chorzów, które jest właścicielem tego terenu, ale okazało się, że niewiele tam zostało zrobione. Ostatnio został nam przedłożony projekt zabezpieczenia dachu. Jest problem z jego szczelnością i przez to pawilon najbardziej się niszczy - mówi Łukasz Konarzewski. - Pan Maciej niedawno powiedział mi, że chciałby coś z tym zrobić. To jest wspaniała wiadomość, która daje nam wiatr w żagle - dodaje.

Do informacji o możliwym wydzierżawieniu działek po OPT odniosło się również Stowarzyszenie Nasz Park. W swoim komunikacie wyraziło przekonanie, że już w projekcie uchwały powinno zostać wskazane, na jakie konkretne cele Spółka zamierza przeznaczyć dzierżawiony teren i obiekty oraz "jakie oczekiwania w tym względzie ma Miasto Chorzów".

- Cele te powinny być jasno postawione przed dzierżawcą, a przede wszystkim przedstawione Radnym przed podjęciem uchwały w tej sprawie, by w konsekwencji nie okazało się, że głosują „w ciemno”, a jedynym celem jest sprywatyzowanie terenu stanowiącej własność Skarbu Państwa w wieczystym użytkowaniu Miasta Chorzów - pod interesy deweloperów - czytamy w komunikacie Stowarzyszenia Nasz Park.

Stowarzyszenie Nasz Park wielokrotnie sprzeciwiało się prywatyzacji okolicznych terenów. Część z nich jest już w posiadaniu deweloperów: Green Park Silesia oraz ATAL. Drugi z podmiotów, w marcu tego roku, otrzymał już zgodę Rady Miasta Chorzów na zabudowę mieszkaniową w ramach tzw. lex deweloper, jednak wojewoda śląski w rozstrzygnięciu nadzorczym stwierdził nieważność tej uchwały. Miasto zaskarżyło rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody, a trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

Obawy strony społecznej w tym przypadku budzi również "odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia umowy dzierżawy". Chorzowski magistrat odpowiedział na pytanie o powody zamieszczenia tego zapisu w projekcie uchwały.

- Franta Group wyraziła zainteresowanie dzierżawą tego terenu na cele zgodne z Planu Zagospodarowania Przestrzennego - tłumaczy Łukasz Adamczyk, rzecznik prasowy Urzędu Miasta Chorzów. - Działalność prowadzona przez Spółkę, szczególnie w zakresie architektury, uzasadnia wprowadzenie do porządku obrad uchwały mówiącej o wydzierżawieniu terenu na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata i na odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia umowy dzierżawy - dodaje.

Ośrodek Postępu Technicznego został otwarty w 1961 roku i znajdował się na granicy Chorzowa, Katowic i Siemianowic, na północno-wschodnim krańcu Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku. Zajmował powierzchnię ok. 10 ha. Budowa części pawilonów zaliczanych do ośrodka powstawała aż do połowy lat 60. Przez wiele lat cały kompleks był jednym z głównych ośrodków wystawowych nawiązujących do rozwijającego się technologicznie Śląska. Każdy z obiektów stanowił eksperymentalną, śmiałą i ultranowoczesną konstrukcję, która do dziś mogłaby wywierać wrażanie na każdym. Autorami ich projektów byli wybitni architekci, tacy jak: Jerzy Gottfried, Henryk Buszko, Aleksander Franta i Zygmunt Winnicki.

Architektura Ośrodka Postępu Technicznego w Katowicach wyróżniała się w tamtych czasach na tle innych budynków i kompleksów architektonicznych w Polsce. Była to architektura futurystyczna, inspirowana nowoczesnymi osiągnięciami technologicznymi, a jednocześnie funkcjonalna, zorientowana na potrzeby użytkowników.

Kompleks składał się z:

• Pawilonu CG autorstwa Jerzego Gottfrieda - Unikatowy obiekt, którego dach był zawieszony między ukośnymi, stalowymi wspornikami. Wewnątrz pawilonu znajdowała się m.in. sala kinowa.
• Pawilon Sprężonego Powietrza autorstwa Jerzego Gottfrieda - budynek o złożonej konstrukcji, z okrągłymi otworami w ścianach, których kształt miał na celu poprawę akustyki wnętrza. Wewnątrz pawilonu prezentowano różne technologie, które wymagały stosowania sprężonego powietrza.
• Pawilon Inżynierii Lądowej autorstwa Jerzego Gottfrieda - budynek w kształcie graniastosłupa, z przeszklonymi ścianami, dzięki którym wnętrze było dobrze doświetlone. Wewnątrz pawilonu znajdowały się modele różnych maszyn budowlanych.
• Pawilon Elektromechaniki autorstwa Jerzego Gottfrieda - budynek z prostokątnym kształtem, z przeszklonymi ścianami i stalowym dachem. Wewnątrz pawilonu prezentowano różne technologie z dziedziny elektromechaniki.
• Pawilon Zrobotyzowanej Produkcji autorstwa Jerzego Gottfrieda - budynek w kształcie hiperboloidy, z przeszklonymi ścianami, dzięki którym wnętrze było dobrze doświetlone. Wewnątrz pawilonu prezentowano różne technologie z dziedziny robotyki.
• Hala Hutnictwa i Stali autorstwa Zygmunta Winnickiego - budynek o złożonej konstrukcji, z podwójnym dachem i wieloma przeszkleniami. Wewnątrz hali prezentowano różne technologie z dziedziny hutnictwa i produkcji stali.
• Pawilon Wzornictwa i Konstrukcji Maszyn autorstwa Henryka Buszko - budynek w kształcie cylindra, z krużgankami wokół, których umieszczone były modele różnych maszyn.
• Pawilon Konstrukcji Lotniczych autorstwa Aleksandra Franty - budynek o skomplikowanej konstrukcji, w kształcie trójkąta z wydłużonymi bokami. Wewnątrz pawilonu prezentowano różne technologie z

Ośrodek Postępu Technicznego w zamyśle miał być placówką informacyjno-naukową, organizującą pokazy, prelekcje, wystawy handlowe i targi. W 1972 roku w OPT zaprezentowano tum.in. model kosmodromu Bajkonur, statek Sojuz, pojazd księżycowy Łunochod oraz próbkę gruntu przywiezioną ze Srebrnego Globu. Gościem specjalnym był kosmonauta Borys Wołynow. Wtedy, zaledwie w przeciągu tygodnia wystawę odwiedziło około 150 tysięcy osób, a w ciągu miesiąca 800 tys.