Rozmowa tygodnia z Adamem Balonem, nauczycielem biologii w II LO im. Jana Matjeki

Najpierw dostaje Pan nagrodę za prowadzenie edukacji ekologicznej, a teraz szkoła, w której Pan uczy. Jesteście aż tak proekologiczni?

Coś w tym jest i to nie mało. Edukacja ekologiczna w naszej szkole to nie tylko dwa ostatnie lata. Właściwie to trzeba by pomnożyć ten okres przez 10, gdyż w tym roku w kwietniu nasze koło ekologiczne będzie obchodzić 20 lat istnienia.

Młodzież szkolna chce być ekologiczna? Działać na jej rzecz, walczyć o nią?

Tak, trzeba jej to tylko uzmysłowić, zachęcić, wziąć wiosną na spacer nad Rzęsę, na Żabie Doły, czy do Wigierskiego Parku Narodowego pokazać gody perkozów, drapieżną roślinę - pływacza, albo rosiczkę i… często bakcyl zostaje połknięty. Można pomóc w przenoszeniu płazów z miejsca, które jest chwilowo zagrożone do bezpiecznego stawu – niech trochę pobrudzą się błotem, zmęczą i… za parę miesięcy zobaczą pozytywny skutek swojego działania. Można też rozkręcić akcję zbierania zakrętek – niby zwykły recykling, a w rezultacie szkolny, niepełnosprawny kolega zdobywa lepszy, nowocześniejszy wózek. To był pomysł samej młodzieży, zbudować tratwę z butelek PET i spłynąć Brynicą. Wiele rzeczy można.

Co trzeba zrobić, aby w szkołach chętniej podejmowano tematykę ekologii?

Tak naprawdę ekologia jest w programie nauczania na każdym etapie edukacji, ale sporo zależy od samej szkoły, nauczycieli. Co innego np. w gimnazjum czy liceum zobaczyć na obrazkach, w podręczniku polskie storczyki, bielika, kormorany, a co innego obejrzeć je na żywo – w środowisku. Wiele ciekawych roślin zwierząt, przyrodniczo ciekawych miejsc można obejrzeć w Siemianowicach. Jak Pan myśli, który uczeń łatwiej zapamięta, jaki typ rozmieszczenia reprezentuje stokrotka: ten, który przeczyta o tym w podręczniku, czy też ten, który zobaczy skupiska stokrotek na przyszkolnym trawniku? I jeszcze jedno ekologia to nie tylko ochrona środowiska, ekologia to przede wszystkim zrozumienie tego jak to środowisko funkcjonuje. Jeżeli taką wiedzę, choćby po części, posiądziemy to dopiero wtedy możemy skutecznie chronić przyrodę.

Czy społeczeństwo w Siemianowicach jest pro czy anty ekologiczne?

Na szczęście na to pytanie nie trzeba odpowiadać tak lub nie. Myślę, że od społeczeństwa kompletnie nie dbającego o środowisko z lat 60 – 70 tych powoli przechodzimy na „jasną stronę mocy”. Dzieje się to za wolno, ale do wielu właściwych działań jesteśmy zmuszani (w pozytywnym znaczeniu tego słowa) zmianami w prawie. Mnie najbardziej boli, ciągle istniejący, problem dzikich wysypisk śmieci oraz to, że istnieje duża presja (infrastruktura, budownictwo mieszkaniowe) na ostatnie siemianowickie, przyrodnicze „srebra rodowe”.

Jest jakiś sposób na to, aby w świadomości społecznej zmienić nastawienie do ekologii? Aby przekonać je do tego, że jest ona równie ważna dla naszego życia jak oddychanie?

Sposobów jest na pewno wiele. Moim zdanie ważne są szczególnie dwa. O pierwszym wspomniałem wyżej – to dobre prawo, prawo, które wymuszać będzie działania mało uciążliwe dla środowiska. Przykładów jest wiele: wybór samochodu, pieca (kotła) do ogrzewania domu, jak utylizujesz śmieci. Zrobisz coś nie tak, musisz się liczyć z tym, że odpowiednie służby sięgną do twojego portfela. Po drugie to, czym się zajmujemy w placówkach oświatowych. Edukacja ekologiczna i to już od przedszkola, najlepiej jeśli wspierana przez dom rodzinny dziecka. A wracając do pytania: za słabo jest powiedziane, że ekologia, środowisko, jego ochrona są równie ważne dla naszego życia jak oddychanie. One są naszym życiem i naszym oddychaniem. Zainteresowanym polecam poszperanie np. w sieci i poczytanie na temat tzw. śladu ekologicznego.